Hoe kijken leiders naar hun team – en naar zichzelf?
In de afgelopen jaren onderzochten we het gedrag van bijna 500 leiders. We vroegen hen wat zij waarnemen in hun team, welk gedrag zij liever zouden zien én hoe zij zelf handelen onder druk. De resultaten zijn zowel confronterend als hoopgevend: ze laten zien dat leiderschap en teamdynamiek nauw met elkaar verbonden zijn.
Waarom dit onderzoek?
Onze motivatie ontstond vanuit de dagelijkse praktijk. In onze sessies met teams en leiders merkten we steeds weer dat gedrag in teams geen toeval is. En dat leiders daarin vaak zelf een centrale rol spelen. Maar wat gebeurt er precies? En herkennen leiders hun eigen aandeel?
Met deze vragen gingen we op pad. We wilden zicht krijgen op:
- Welk gedrag leiders niet langer werkend vinden in hun teams
- Wat zij wél zouden willen zien
- Wat zij zelf geneigd zijn te doen – en te vermijden – onder druk
Het onderzoek biedt een rijk beeld van hoe leiders teamdynamiek ervaren en wat dat zegt over hun eigen leiderschap.
Wat werkt niet langer in teams?
We vroegen: “Wat is het gedrag van jouw team dat niet langer werkt?” De antwoorden hebben we geclusterd in acht patronen. De top drie:
- Eilandjesgedrag – afdelingsdenken, subgroepen, eigen belang voorop
- Ad hoc werken – brandjes blussen, kortetermijnfocus, te weinig afstemming
- Voorzichtigheid in communicatie – niet uitspreken wat er echt speelt, wantrouwen, onveiligheid
Opvallend: ook ‘klagen’, ‘machtsstrijd’ en ‘overtuigen’ worden vaak genoemd. Gedrag dat samenwerking onder druk zet, zeker in tijden van verandering.
Wat willen leiders wél zien?
We vroegen ook: “Wat is het gedrag dat je graag zou zien in je team?” Hieruit kwam een andere top drie:
- Eigenaarschap – initiatief nemen, verantwoordelijkheid dragen, oplossingen aandragen
- Vertrouwen geven en wekken – openheid, kwetsbaarheid, betrokkenheid
- Het geheel kunnen zien – visie koppelen aan actie, samenwerking verbinden aan doel
Zestig procent van de respondenten noemt deze drie patronen. Het laat zien waar leiders naar verlangen: volwassen teams die samen verantwoordelijkheid dragen.
Van analyse naar spiegeling
Deze onderzoeksresultaten nodigen uit tot meer analyse. Ze vormen ook een spiegel. Want we vroegen leiders ook naar hun eigen gedrag onder druk. Wat doen zij, en wat vermijden zij?
Top drie gedrag onder druk:
- Alleen hard werken – taken oppakken, uit verbinding gaan
- Extra sturend en taakgericht worden
- In de actie schieten, zonder reflectie
Top drie vermijding onder druk:
- Vertragen en reflecteren
- De verbinding met anderen aangaan
- Moeilijke gesprekken voeren en aanspreken
De parallellen met het teamgedrag zijn treffend. Zie je eilandjesgedrag in je team? Grote kans dat je zelf sturend en inhoudelijk bent onder druk. Zie je ad hoc werken? Misschien schiet je zelf in de actie en vermijd je rust en richting. Zie je voorzichtigheid? Kijk dan of jij het goede gesprek voert – of juist niet.
Team als spiegel voor de leider
Het onderzoek bevestigt wat we in de praktijk vaak zien: het gedrag van het team weerspiegelt het gedrag van de leider. Wat je ziet, doe je zelf. En juist daarom kun je als leider verschil maken. Door je bewust te zijn van je eigen patronen. Door te vertragen. Door de dialoog aan te gaan.
Kijk jij vaak genoeg in de spiegel?
Als je begrijpt hoe jij zelf de situatie in stand houdt, dan wordt het tijd dat patroon te doorbreken. Het begint allemaal met het onbespreekbare bespreekbaar maken door jouw eigen gedrag bewust op de weegschaal te leggen.
Reflecteren doe je samen
Wanneer je anderen stimuleert om jou advies te geven, werk je meteen aan jullie relatie. Je laat daarmee zien dat je genoeg verbinding hebt gemaakt om zelf te zeggen wat goed gaat en wat voor jou juist niet werkt, wat jij wilt leren en wat je samen met de ander wilt verkennen of veranderen. Daarnaast maak je duidelijk dat je die reacties ook kunt ontvangen, dat je bereid bent om fouten toe te geven en dat je je inzet om ze waar mogelijk te herstellen. Reflecteren doe je samen, je kunt nu eenmaal niet op je eigen etiket kijken.
Wil je deze inzichten vertalen naar jouw praktijk? Wij denken graag met je mee
